Z Grzegorzem Fiukiem, byłym dyrektorem Departamentu ds. Informatyzacji Resortu Finansów, rozmawia Sławomir Kosieliński.

Według mnie Ministerstwo Finansów może spełnić wymogi przyjmowania dokumentów elektronicznych zgodnie z Ustawą o podpisie elektronicznym i ordynacją podatkową, które wchodzą w życie 16 sierpnia 2006 r., na cztery sposoby. Po pierwsze, mogłoby wykorzystać system deklaracji celnych Celina, po drugie, dostosować aplikację Comarch działającą u Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, po trzecie, może zwrócić uwagę na krakowski pilotaż Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, wreszcie, zamknąć oczy i przyjmować pliki tekstowe wysyłane pocztą elektroniczną, nie bacząc na podpis elektroniczny. Za jakim rozwiązaniem Pan się opowiedział?

W grudniu 2005 r. zespół e-Deklaracje opracował koncepcję wykorzystania części systemu stworzonego dla Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF). Przesyłane są przezeń dane z banków, kantorów, notariuszy itp., jeśli w obrocie gospodarczym zawarto transakcje na kwotę ponad 15 tys. euro. Obecnie system ten miesięcznie przyjmuje 2 mln informacji w różnej wielkości plikach, w celu analizy, czy środki nie pochodzą z nieujawnionych źródeł (tzw. pranie brudnych pieniędzy). Zastosowano w tym rozwiązaniu podpis kwalifikowany i szyfrowanie. Jest to już sprawdzony od kilku miesięcy i działający system, który obsługuje podpisy wszystkich wystawców i dokumenty w formacie XML.

Ministerstwo Finansów posiada wszelkie prawa, które umożliwiają jego dalszą rozbudowę o przyjmowanie deklaracji podatkowych. Przyjęto też zasadę, iż w tworzeniu systemów będą wykorzystywane już posiadane rozwiązania lub jego komponenty (architektura SOA). Natomiast elektroniczna obsługa deklaracji celnych tworzona przez firmę Systemy Komputerowe Główka i program opracowany przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych na potrzeby tzw. pilotażu krakowskiego (przełom 2002-2003) - w porównaniu z GIIF - w mniejszym stopniu spełniały nasze wymagania.

Chociaż dopiero co zaczęły się postępowania w ramach e-Deklaracji, wiem, że są już wydawane pieniądze z Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, skąd w 75% jest finansowany projekt. Na co one są przeznaczane?

Środki otrzymane z SPO WKP są angażowane w przetargi na elementy systemu docelowego - projekt architektury, zarządzanie i asystę techniczną oraz promocję. Finansowane jest z nich także wynagrodzenie pracowników pracujących wyłącznie na rzecz projektu e-Deklaracje oraz dostosowujących system POLTAX i Bibliotekę Akt - rejestracja i elektroniczny obieg dokumentów - do przyjmowania i obsługi deklaracji podatkowych. Aczkolwiek część prac finansowanych jest ze środków własnych ministerstwa, poza środkami pomocowymi i nie będą one zaliczane do kosztów kwalifikowanych.

Jeśli PWPW rzeczywiście wdroży swoje rozwiązanie, to czy posiadacze innych podpisów niż wydanych przez centrum Sigillum PWPW będą mogli składać e-Deklaracje?

System e-Deklaracje, tak jak i inne systemy elektronicznego przyjmowania spraw, musi obsługiwać wszystkie rodzaje podpisów kwalifikowanych wystawiane przez firmy, które uzyskały zaświadczenie certyfikacyjne Narodowego Centrum Certyfikacji i są wpisane do rejestru kwalifikowanych podmiotów w Ministerstwie Gospodarki. Jakiekolwiek ograniczenia w tym zakresie lub preferowanie określonego podmiotu wystawiającego podpis kwalifikowany jest niedopuszczalne i niezgodne z prawem. Ministerstwo nie zamierzało wystawiać podpisu dla podatników.

Gdyby miał się Pan na nowo podjąć prowadzenia tego projektu, to na jakich warunkach?

Trudno jest mówić o warunkach powrotu do projektu, od którego zostałem niespodziewanie odsunięty przez kierownictwo Ministerstwa Finansów. Jednakże aby tak potężny projekt jak e-Deklaracje - który inicjuje proces modernizacji systemów skarbowych i inne zadania związane z integracją systemów skarbowych, celnych i wewnętrznych - był sprawnie i skutecznie przeprowadzony, musiałaby to być pozycja silniejsza niż dyrektor resortu finansów odpowiedzialny za informatyzację.